Zatrzymanie jaj lub kul żółtkowych może wystąpić u wszystkich gatunków ciężarnych samic gadów.
Spowodowane może być przez:
- przyczyny chorobowe ( zwężone lub skręcone jajowody, niedostateczne uwapnienie jaj i nie wytworzenie się na nich skorupek, i inne )
- nieodpowiednie warunki w terrarium – (brak odpowiedniego pojemnika z podłożem do kopania przed złożeniem jaj )
- niepokojenie samiczki przez samca lub innego mieszkańca terrarium, a także jej opiekuna. Konieczne jest przeniesienie samiczki do oddzielnego terrarium.
- hałasy na zewnątrz terrarium, niepokój spowodowany ruchem przy nim i dźwiękami poza nim.
Na jajnikach samic wytwarzane są kule żółtkowe, z których tworzą się jaja. Następnie wpadają one do jajowodów i w odpowiednim terminie zostają złożone.
Często kule ulegają samoistnemu wchłonięciu.
Prawidłowa ciąża u zdrowego gada trwa 3-6 tyg. w zależności od jego gatunku.
Po przewidzianym terminie samiczka powinna złożyć jaja, jeśli wcześniej kule żółtkowe nie uległy wchłonięciu.
Kilka dni przedtem samiczka zaczyna zachowywać się w charakterystyczny sposób :
- zaczyna intensywnie kopać w terrarium
- odmawia przyjmowania pokarmu
Trzeba wtedy wstawić przygotowany wcześniej pojemnik z wilgotnym torfem, piaskiem lub wermikulitem i zapewnić spokój.
Składanie jaj to duży wysiłek fizyczny i moze być wyczerpujący dla organizmu samiczki. Dlatego zaleca się dyskretną obserwację, żeby w razie potrzeby zareagować odpowiednio szybko.
Jeśli jajeczka nie zostaną złożone w odpowiednim terminie następuje tzw. zatrzymanie jaj i jest to proces patologiczny, stanowiący dla niej zagrożenie zdrowia i życia.
W takim przypadku trzeba niezwłocznie zawieźć samiczkę do lekarza, specjalizującego się w leczeniu gadów, który podejmie odpowiednie działania.
Najczęściej jest to podanie w odpowiedniej dawce Oxytocyny, która przyśpieszy akcję porodową.Po podaniu leku jajeczka powinny być złożone w ciągu najbliższych kilku godzin.
Brak reakcji w tym czasie oznacza, że problem jest większy i trzeba ponownie zawieźć samiczkę do lekarza.
Przeważnie zastosowana zostaje wtedy druga dawka Oxytocyny. Jeśli po niej nie nastąpi złożenie jaj, jedynym ratunkiem jest ich operacyjne usunięcie.
Jest to zabieg ratujący życie.
Często się zdarza, że będący pod naszą opieką gad uważany jest za samca. Pomyłki co do rozpoznania płci są jednak częste i jedynie badanie USG może dać 100% pewności.
Czasem dominująca samica o mocnej budowie ciała i mająca dominujący charakter jest uważana za samca.
Dlatego nagła zmiana zachowania powinna nas skłonić do bacznej jego obserwacji, ponieważ moze się okazać że jest on samiczką.
Dotyczy to głównie hodowanych pojedynczo osobników.
Jajeczka niezapłodnione najczęściej są składane w 2 rzutach w odstępie ok. miesiąca, przeważnie w ilości kilkanaście do 30 szt.
Jajeczka zapłodnione mogą być składane wielokrotnie, ponieważ samiczki mogą nasienie przechowywać w swoim organizmie.
Samiczkę w ciąży a także po złożeniu jaj należy otoczyć szczególną opieką. Dojrzewające jajeczka wyciągają z jej organizmu wszystko, co jest potrzebne do ich budowy, a zwłaszcza wapń.
Musi dostawać wartościowe i obfite pożywienie, w tym mysie lub szczurze noworodki i codziennie wapń.
Powinna mieć również spokój i czas na regenerację organizmu, a więc w dalszym ciągu powinna przebywać przez wiele tygodni w osobnym terrarium.
Jaja to ogromny wysiłek dla jej organizmu, a wielokrotne ciąże wprost go wyniszczają.
Trzeba o tym pamiętać i nie narażać samiczki, jej zdrowia i życia wielokrotnymi zapłodnieniami.
Konsultacja dr.Marta Marciniak, Specjalista Chorób Zwierząt Nieudomowionych
Opracowanie Ewkagamma